Δεν γνώριζε καν ότι η ναυτική βάση γειτνίαζε με τον ηλεκτροπαραγωγό σταθμό στο Βασιλικό, υποστήριξε.
Απαντώντας σε ερωτήσεις του Πόλυ Πολυβίου, του επικεφαλής της Ερευνητικής Επιτροπής για την έκρηξη στο Μαρί, ο Πρόεδρος Χριστόφιας είπε ότι επεδείκνυε ενδιαφέρον για το φορτίο, αλλά άλλοι είχαν αναλάβει την ευθύνη για αυτό και δεν τον ενημέρωναν για τις εξελίξεις, προσθέτοντας ότι οι Υπουργοί Αμυνας και Εξωτερικών ανέλαβαν την πολιτική τους ευθύνη και παραιτήθηκαν, και ότι ο ίδιος, εάν ήταν γνώστης της κατάστασης, θα αναλάμβανε και αυτός ευθύνη.
Ο κ. Πολυβίου αναφέρθηκε στην κατάθεση του Προέδρου Χριστόφια, λέγοντας ότι εκεί φαίνεται σαφώς ότι δεν έτυχε ενημέρωσης για τη σύσκεψη που είχε πραγματοποιηθεί στις 7 Φεβρουαρίου 2011, με τη συμμετοχή των Υπουργών Εξωτερικών και Αμυνας, και είπε ότι η σύσκεψη αυτή ''ήταν μια ιδιαίτερα σημαντική σύσκεψη και στην οποία είχαν εκφραστεί φόβοι για πιθανότητα έκρηξης''.
Απαντώντας, ο Πρόεδρος Χριστόφιας είπε ότι ''βεβαίως'' δεν έτυχε καμίας ενημέρωσης.
Οσον αφορά τη σύσκεψη στις 5 Ιουλίου 2011, μία εβδομάδα πριν από την έκρηξη, όταν είχε γίνει ήδη η έκρηξη σε ένα εμπορευματοκιβώτιο, ο κ. Πολυβίου ρώτησε τον Πρόεδρο Χριστόφια αν και για αυτήν τη σύσκεψη δεν ενημερώθηκε καθόλου, και ο Πρόεδρος απάντησε: ''Καμία ενημέρωση''.
Ο κ. Πολυβίου ρώτησε εάν από τις 7 Φεβρουαρίου 2011 μέχρι τις 5 Ιουλίου 2011 δεν έτυχε οποιασδήποτε ενημέρωσης για το φορτίο, την επικινδυνότητά του ή το ενδεχόμενο έκρηξης, και ο Πρόεδρος απάντησε: ''Μάλιστα, καμία''.
Στη συνέχεια, ο κ. Πολυβίου είπε ότι στην Επιτροπή είχε ακουστεί ''πολύ σοβαρή μαρτυρία'' ότι από τον Ιανουάριο του 2011 μέχρι τον Ιούλιο του 2011, η ομάδα εμπειρογνωμόνων της Επιτροπής Κυρώσεων επιθυμούσε να επισκεφθεί την Κύπρο για να επιθεωρήσει το φορτίο, αλλά το Υπουργείο Εξωτερικών ουσιαστικά την εμπόδισε, και ρώτησε τον Πρόεδρο Χριστόφια εάν είχε οποιανδήποτε ενημέρωση για αυτό το ζήτημα. Ο Πρόεδρος Χριστόφιας απάντησε αρνητικά. ''Οχι, καμία ενημέρωση. Λυπάμαι για αυτό, βέβαια, αλλά δυστυχώς δεν είχα ενημέρωση'', είπε. Αναφερόμενος στη συνεδρία του Υπουργικού Συμβουλίου στις 11 Ιουλίου 2011, ο κ. Πολυβίου σημείωσε συζήτηση με τον τότε Υπουργό Αμυνας Κώστα Πακακώστα, κατά την οποία ο Πρόεδρος είχε πει ότι λήφθηκαν αποφάσεις πίσω από την πλάτη του, με καταστροφικές συνέπειες, και ότι ένοιωθε σαν απατημένος σύζυγος που τα μαθαίνει τελευταίος.
Ο κ. Πολυβίου είπε προς τον Πρόεδρο Χριστόφια ότι δεν κρατήθηκε ενήμερος για πολύ σημαντικές φάσεις αυτού του ζητήματος, και ρώτησε τον Πρόεδρο εάν, ως πρώτος τη τάξει, ως Πρόεδρος του κράτους και της Κυβέρνησης, δεν είχε την υποχρέωση να κρατείται ενήμερος, ασχέτως εάν οι Υπουργοί ή συνεργάτες του, για οποιονδήποτε λόγο, δεν τον ενημέρωναν.
Ο Πρόεδρος Χριστόφιας είπε ότι ''ενδιαφερόμουν, όμως δυστυχώς φαίνεται ότι κάποιοι ανάλαβαν την ευθύνη να χειρίζονται το θέμα χωρίς να ενημερώνουν τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας'', προσθέτοντας ότι, εάν δύο Υπουργοί έχουν διαφορές μεταξύ τους, υπό κανονικές συνθήκες προσφεύγουν στον Πρόεδρο να λύσει το πρόβλημα.
''Δεν μπορούσα να μυρίζομαι την επικινδυνότητα του φορτίου και πόσο αυτή η επικινδυνότητα αναπτύσσετο περαιτέρω. Ελαβα γνώση ότι υπάρχει κάποια επικινδυνότητα το Σεπτέμβριο του 2010, από τον Διευθυντή του Γραφείου μου, τον κ. Παντελίδη, όταν συναντήθηκε με δύο στρατιωτικούς. Και γιατί συναντήθηκε; Διότι κάναμε από προηγούμενα διαβήματα προς τον Πρέσβη του Ιράν, ούτως ώστε να δεχθούν να καταστραφεί το υλικό το οποίο πιθανό να ήταν επικίνδυνο. Και συναίνεσε το Ιράν. Μετά από αυτό, έδωσα οδηγίες στον κ. Παντελίδη να συνεχίσει τις προσπάθειες, ούτως ώστε να καταστραφεί αυτό το υλικό. Δυστυχώς, οι προσπάθειες αυτές δεν μου ανακοινώθηκαν, ούτε τα αποτελέσματα ή τα μη αποτελέσματα αυτών των προσπαθειών'', είπε ο Πρόεδρος Χριστόφιας.Πρόσθεσε ότι ''οι Υπουργοί του δικού μου Υπουργικού Συμβουλίου, από τότε που έχω αναλάβει αυτή την ευθύνη της Προεδρίας, είναι ελεύθεροι να εγείρουν θέματα και μετά από τον καταρτισμό της ημερήσιας διάταξης του Υπουργικού Συμβουλίου'' και επίσης ''στην ίδια τη συνεδρία να θέσουν θέμα, το οποίο δεν αρνήθηκα ποτέ να συζητήσω''.
''Αρα, αν υπήρχε η οποιαδήποτε πληροφόρηση από πλευράς είτε του ενός Υπουργού είτε του άλλου Υπουργού είτε ξέρω 'γω οποιουδήποτε άλλου, θα το συζητούσε το Υπουργικό Συμβούλιο και θα παίρναμε τις αποφάσεις μας'', ανέφερε.
Ο κ. Πολυβίου είπε ότι η υπόθεση αυτή δεν πρόκειται για μία συνηθισμένη περίπτωση που αφορά κάτι που πήγε πολύ στραβά ή βρίσκεται στην αρμοδιότητα ενός και μόνο Υπουργού, αλλά ''ένα φορτίο που ήρθε στην Κύπρο με τον γνωστό τρόπο, χειριστήκατε το θέμα εσείς προσωπικά ο ίδιος, είπατε από την αρχή στη σύσκεψη της 6ης Φεβρουαρίου ότι μία προϋπόθεση είναι η ασφαλής φύλαξη, κατάλογοι εστάλησαν προς την Επιτροπή Κυρώσεων'' και το ολιγότερο που γνώριζε η Κυβέρνηση είναι ότι ήταν ''φορτίο με πυρίτιδα, στρατιωτικό υλικό'' και ότι επρόκειτο για κάτι το επικίνδυνο και όχι συνηθισμένο εμπόρευμα.
''Οι δύο Υπουργοί σας, ο της Αμύνης λέει ότι είναι επικίνδυνο και βγάλτε το από τα χέρια μου, λέει σε πολλές επιστολές προς τον Υπουργό Εξωτερικών. Ο Υπουργός Εξωτερικών λέει πολιτικοί λόγοι, μην κάνετε τίποτε. Εσείς λέτε ότι αυτά δεν τα γνωρίζατε'', είπε ο κ. Πολυβίου και ο Πρόεδρος Χριστόφιας απάντησε: ''Ασφαλώς''.
Ο κ. Πολυβίου πρόσθεσε ότι ''ο κ. Παντελίδης, το δεξί σας διπλωματικό χέρι, πάει στη σύσκεψη στις 7 Φεβρουαρίου, όπου η λέξη που μεσουρανεί είναι η λέξη 'έκρηξη' και ο κ. Παντελίδης δεν σας ενημερώνει''. ''Στις 5 Ιουλίου, αντιλαμβάνομαι, ήσασταν στην Ουκρανία για διακρατική επίσκεψη, και οι Υπουργοί σας δεν έκαναν το αυτονόητο, που μας είπαν όλοι οι εμπειρογνώμονες μέχρι τώρα, ότι μετά την πρώτη έκρηξη στις 4 του μηνός έπρεπε να γίνει μόνο εκκένωση. Εγώ δεν έχω αμφιβολία ότι, εάν ένας Υπουργός, Παπακώστας, Κυπριανού, Παντελίδης, σας έπαιρναν τηλέφωνο στην Ουκρανία και σας έλεγαν 'κύριε Πρόεδρε εν να έχουμε έκρηξη στο Μαρί', είμαι σίγουρος ότι κάτι θα κάνατε. Το θέμα είναι, όμως, οι Υπουργοί έχουν διοριστεί από εσάς. Οι Υπουργοί είναι μέλη της Κυβέρνησης σας. Τους συνεργάτες σας εσείς τους επιλέγετε. Δεν αναλαμβάνετε την αυτονόητη ευθύνη για τα λάθη των συνεργατών σας;'', ρώτησε ο κ. Πολυβίου.
Ο πρόεδρος Χριστόφιας είπε, όσον αφορά την επικινδυνότητα, ότι σε σύσκεψη ο κ. Γεωργιάδης είχε δηλώσει ότι είναι πολύ μικρή η επικινδυνότητα της πυρίτιδας, επειδή η πυρίτιδα δεν εκρήγνυται από μόνη της.''Από εκεί και πέρα, οι δύο Υπουργοί έχουν αναλάβει την πολιτική τους ευθύνη και παραιτήθηκαν. Ασφαλώς ο κάθε Πρόεδρος της Δημοκρατίας, όταν γίνει κάτι από τους Υπουργούς του, μια σχετική ευθύνη έχει. Σίγουρα. Η ευθύνη, όμως, θα ήταν ασήκωτη και θα έπρεπε να την αναλάβω και εγώ ο ίδιος, εάν γνώριζα το ιστορικό αυτής της διαφωνίας μεταξύ των Υπουργών και των διαφορετικών χειρισμών που ο ένας εισηγείτο και ο άλλος δεν εισηγείτο ή στάθηκε εμπόδιο, τέλος πάντων. Εάν γνώριζα, βεβαίως, είπα και δημόσια, θα αναλάμβανα την ευθύνη'', είπε.
Στο σημείο αυτό, ο κ. Πολυβίου επεσήμανε ότι ο Δημήτρης Χριστόφιας έχει τρεις ιδιότητες, δηλαδή του αρχηγού του κράτους, του Προέδρου της Κυβέρνησης και του ηγέτη της ε/κ κοινότητας, και άρα ο φόρτος εργασίας του είναι μεγάλος και ''εξ ανάγκης, ίσως πέραν από άλλους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων, θα πρέπει να στελεχώνεστε με τους κατάλληλους ανθρώπους στο Υπουργικό και στο Προεδρικό, να έχετε διαδικασίες και μηχανισμούς ενημέρωσης, παρακολούθησης''.
''Σε αυτήν την περίπτωση, έστω και αν δεχθούμε τα όσα έχετε αναφέρει, το μίνιμουμ που γνωρίζατε είναι ότι έχει φθάσει στην Κύπρο, υπό συνθήκες ανωτέρας βίας, ένα επικίνδυνο φορτίο, το φορτίο αυτό έπρεπε να παραμείνει στην Κύπρο, σύμφωνα με τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, με δική σας απόφαση έμειναν στο Μαρί'', είπε και πρόσθεσε: ''Με αυτά τα τρία πολύ απλά δεδομένα, ότι ήρθε στην Κύπρο, έμεινε στην Κύπρο και αποθηκεύτηκε στην Κύπρο, ένα μη κανονικό φορτίο, δεν έπρεπε, με βάση αυτό το μίνιμουμ έρεισμα, εσείς είτε να λάβετε τα αναγκαία μέτρα προσωπικά είτε να διασφαλίσετε μέσω των συνεργατών σας, τη λήψη των αναγκαίων μέτρων για φύλαξη του φορτίου, όποιες και να ήταν οι διαβεβαιώσεις''.
Ο Πρόεδρος Χριστόφιας είπε ότι, ''σε ένα κράτος όπως το χαρακτηρίσατε, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο οποίος ασχολείται με τα όσα έχετε αναφέρει και ίσως περισσότερα, δεν μπορεί από μόνος του σε καμία περίπτωση, αν δεν γίνει ένας σοβαρός καταμερισμός εργασίας και εάν δεν επιδείξει εμπιστοσύνη στους συνεργάτες του για τον χειρισμό σοβαρών ζητημάτων, δεν μπορεί να λειτουργήσει το κράτος''.
''Η δική μου νοοτροπία είναι καταμερισμός εργασίας. Και όταν ήμουν Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του ΑΚΕΛ και όταν έγινα Πρόεδρος της Βουλής και όταν με ψήφισε ο κόσμος στο αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας, είχα εμπιστοσύνη στους συνεργάτες μου'', είπε, προσθέτοντας ότι οι συνεργάτες έχουν καθήκον να ενημερώνουν τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Είπε, επίσης, ότι ο κ. Παντελίδης είχε αναφέρει ότι το φορτίο είναι σχετικά επικίνδυνο και όχι ότι γίνονταν εκρήξεις.
''Θα έπρεπε ο κ. Παντελίδης, και το παραδέχεται και ο ίδιος, να έρθει να με ενημερώσει. Οταν ρωτούσα εγώ τον κ. Παντελίδη, έλεγε ότι το χειρίζεται'', είπε ο Πρόεδρος Χριστόφιας.
Πρόσθεσε ότι ''και τώρα με τους νέους Υπουργούς δεν μπορεί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να χειρίζεται την κάθε λεπτομέρεια''.
Ο κ. Πολυβίου είπε ότι, αν και όπως είπε ο Πρόεδρος Χριστόφιας, ο καταμερισμός εργασίας είναι αναγκαίος, εντούτοις ''εδώ οποιοσδήποτε καταμερισμός έγινε δεν απέδωσε, ουδείς φέρεται εκ των πραγμάτων να επιτέλεσε την εργασία του, το Υπουργείο Αμυνας δεν σας ενημέρωσε και δεν κατέστρεψε το φορτίο, ο κ. Παντελίδης μετά το Σεπτέμβρη του 2010 δεν έκανε τίποτα''.
Στο σημείο αυτό, ο Πρόεδρος Χριστόφιας διαφώνησε και είπε ότι ο κ. Παντελίδης ''έκανε ενέργειες να γίνει σύσκεψη επί τούτου και δυστυχώς παρενέβησαν άλλοι και δεν έγινε η σύσκεψη''.
Ο κ. Πολυβίου συνέχισε ότι έγινε σύσκεψη στις 7 Φεβρουαρίου 2011 με δύο Υπουργούς και 15 υπηρεσιακούς και ''ουδέν το αποτέλεσμα'', και από τις 4 Ιουλίου, όταν η μόνη λύση θα ήταν η εκκένωση της περιοχής, οι υπηρεσιακοί συζητούσαν για διάφορα άλλα. ''Η ιστορία, κύριε Πρόεδρε, δεν είναι απλώς μη εκτέλεση ενός έργου που αναθέτει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Τα γεγονότα, δυστυχώς, τα οποία έχουμε ακούσει εδώ, δημιουργούν την εικόνα μιας εγκληματικής ολιγωρίας εκ μέρους των αρμοδίων, εγκληματικής όχι με την ποινική έννοια, άλλος θα το κρίνει αυτό, μιας εγκληματικής ολιγωρίας που αφέθη αυτή η έκρηξη να γίνει, ενώ θα μπορούσε πολύ εύκολα να μην γίνει'', και επομένως δεν μπορεί να λέει ότι είναι ο απατημένος σύζυγος και το έμαθε τελευταίος, επεσήμανε ο κ. Πολυβίου.
''Επρεπε να μάθει πρώτος ή να προσπαθεί να μάθει. Δεν είναι αρκετό το 'έκαμε καταμερισμό, εκάμαν τα θάλασσα οι άλλοι'. Επρεπε ο ίδιος να ενημερώνεται'', είπε ο κ. Πολυβίου και ρώτησε τον Πρόεδρο Χριστόφια εάν δεν θα έπρεπε και ο ίδιος να πάρει την πρωτοβουλία να ενημερωθεί.
Ο Πρόεδρος Χριστόφιας είπε ότι ''υποτιμήθηκαν οι κίνδυνοι από όλους'' και ότι ''κοντά μου ερχόταν η υποτίμηση των κινδύνων, και επιμένω σε αυτό''.
Επίσης, υπενθύμισε δήλωση του κ. Παπακώστα ότι το υλικό αυτό θα μπορούσε να φυλαχθεί σε κατοικημένη περιοχή, προσθέτοντας ότι οι αρμόδιοι ενημέρωναν τον κ. Παπακώστα ότι το υλικό αυτό δεν ήταν επικίνδυνο.
''Αρα, εφόσον γνωρίζαμε όλοι ότι η επικινδυνότητα του φορτίου είναι μικρή, είναι μηδαμινή, ήταν φυσικό επόμενο να μην ρωτούμε κάθε λίγο για την επικινδυνότητα του φορτίου'', σημείωσε.
Ο κ. Πολυβίου αναφέρθηκε και σε σύσκεψη στις 6 Φεβρουαρίου 2009, πριν φθάσει το πλοίο στην Κύπρο, καθώς και στην ενημέρωση την οποία είπε ο Πρόεδρος ότι είχε, δηλαδή ότι φαινόταν πως το φορτίο επρόκειτο για πρώτες ύλες για την κατασκευή πυρομαχικών και δεν υπήρχε μεγάλος κίνδυνος εάν φυλαγόταν καταλλήλως.
Είπε, επίσης, ότι ο ίδιος ο Πρόεδρος Χριστόφιας έθεσε την προϋπόθεση ότι το φορτίο θα έπρεπε να φυλαχθεί και να προστατευθεί καταλλήλως.
Ο κ. Πολυβίου είπε ότι ο Πρόεδρος Χριστόφιας στη δήλωσή του είπε ότι, εάν γνώριζε για την επικινδυνότητα, θα λάμβανε μέτρα, και επίσης ότι, πριν τη λήψη απόφασης, τέθηκε ακόμη ένα σημείο, δηλαδή η ασφάλεια του φορτίου.
''Εφόσον ο ίδιος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας πολύ ορθά στις 6 Φεβρουαρίου λέει ότι μία βασική παράμετρος είναι η ασφάλεια του φορτίου, δεν είχε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας την ευθύνη να παρακολουθήσει το θέμα αυτό και να μην ικανοποιείται με διαβεβαιώσεις του κ. Παπακώστα ή οποιουδήποτε άλλου; Και απλά σημειώνω, η Κυπριακή Δημοκρατία δεν έφερε εμπειρογνώμονες είτε από τις Βάσεις είτε από την Ελλάδα είτε από αλλού, και μέχρι σήμερα δεν υπάρχει απόλυτη σιγουριά για το τί υπήρχε στο φορτίο. Δεν έγινε μια εις βάθος ανάλυση και ενημέρωση. Ολα αυτά, κύριε Πρόεδρε, συνθέτουν, θα έλεγε κάποιος, κάτι πέραν της θεσμικής ευθύνης, συνθέτουν και προσωπική ευθύνη για τον επικεφαλής της Κυβέρνησης, που είχε λάβει την ευθύνη και της απόφασης και της άφιξης και της φύλαξης του φορτίου'', είπε ο κ. Πολυβίου.
Ο Πρόεδρος Χριστόφιας είπε ότι είχε θέσει ως προϋπόθεση την καταγραφή του φορτίου και ότι ''έγινε ανάλυση του φορτίου, έγινε καταγραφή του φορτίου, έγινε λόγος ότι η πυρίτιδα δεν είναι επικίνδυνη, ότι σε κάποια κοντέινερ υπάρχουν κάποια επικίνδυνα υλικά και ότι πρέπει να μεταφερθούν αλλού για να αποθηκευτούν, πράγμα το οποίο έγινε''.
''Εγώ εκείνο που ζήτησα είναι ασφαλής χώρος να φυλαχθεί αυτό το υλικό. Μου είπαν ότι υπάρχει ασφαλής χώρος. Δεν ήταν δική μου επιλογή το Μαρί'', είπε.
ΔΕΝ ΗΞΕΡΕ ΟΤΙ Η ΒΑΣΗ ΗΤΑΝ ΚΟΝΤΑ ΣΤΗΝ ΑΗΚ...
Πρόσθεσε ότι στη διάρκεια της θητείας του έχει επισκεφθεί πολλά στρατόπεδα, αλλά ''δεν έτυχε να κάνω επίσκεψη στη ναυτική βάση στο Μαρί''.
''Εάν γνώριζα την τόσο στενή γειτνίαση με τον σταθμό της ΑΗΚ, σίγουρα δεν θα δεχόμουν να αποθηκευτούν σε αυτόν το χώρο τα υλικά'', είπε.
Ο κ. Πολυβίου αναφέρθηκε σε έγγραφα που αφορούν το Μαρί και είπε ότι η Κυβέρνηση έλαβε την απόφαση για εκφόρτωση και φύλαξη του φορτίου εντός της ναυτικής βάσης, και πρόσθεσε ότι μετά από οδηγίες του Προέδρου της Δημοκρατίας, το υπουργείο Αμυνας ανέλαβε το συντονισμό της όλης επιχείρησης και μεταφορά του φορτίου στη ναυτική βάση στο Μαρί.
''Η εντύπωση, κύριε Πρόεδρε, που δόθηκε σε μένα είναι ότι οι στρατιωτικοί και ο Υπουργός Αμυνας σας έκαναν εισήγηση για το Μαρί, την οποία εσείς δεχτήκατε. Δηλαδή η τελική σας απόφαση εσάς ήταν το Μαρί'', επεσήμανε ο κ. Πολυβίου
Ο Πρόεδρος Χριστόφιας διαφώνησε και είπε: ''Δεν ήταν δική μου απόφαση το Μαρί''.
''Από πού και ως πού, δηλαδή; Ημουν ειδικός εγώ για τη διασφάλιση, τη φύλαξη με ασφάλεια αυτού του υλικού; Δεν είμαι τόσο ανεύθυνος, κύριε Πολυβίου. Λυπούμαι. Δεν ήταν δική μου επιλογή το Μαρί'', σημείωσε.
Ο κ. Πολυβίου είπε ότι η δική του πληροφόρηση είναι ότι τρία πρόσωπα, μεταξύ των οποίων και ο κ. Γεωργιάδης, επισκέφθηκαν τρία στρατόπεδα στο Ζύγι, το Μαρί και το ΚΕΝ Λεμεσού.
''Αυτά τα έθεσαν στον κ. Παπακώστα, τα έθεσαν σε σας με σύσταση να παν στο Μαρί, διότι το Μαρί, κατά την άποψή τους, προσφερόταν για καλύτερη άμυνα εναντίον δολιοφθοράς. Η θέση σας είναι ότι αυτό δεν αληθεύει και ότι σας είπαν ότι θα είναι στο Μαρί λόγω ασφάλειας του χώρου'', πρόσθεσε ο κ. Πολυβίου.
Ο Πρόεδρος Χριστόφιας απάντησε: ''Μάλιστα. Επιλέγουν το Μαρί. Οι ίδιοι έκαναν την ανάλυση, οι ίδιοι έκαναν την επιλογή''.
Ερωτηθείς από τον κ. Πολυβίου εάν γνώριζε ότι η βάση ήταν τόσο κοντά στο σταθμό της ΑΗΚ, ο Πρόεδρος Χριστόφιας απάντησε αρνητικά, σημειώνοντας ότι εάν γνώριζε την τοποθεσία, τη γειτνίαση της ναυτικής βάσης με τον σταθμό της ηλεκτρικής, δεν θα επέτρεπε να φυλαχθούν εκεί τα υλικά.
ΣΑΝ ΑΠΑΤΗΜΕΝΟΣ ΣΥΖΥΓΟΣ...
Στη μη ενημέρωσή του από τους αρμόδιους φορείς αναφορικά με τη σοβαρότητα των κινδύνων που ενείχε η φύλαξη του φορτίου του Μονστεγκόρσκ στο Μαρί, αναφέρθηκε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Δημήτρης Χριστόφιας, απαντώντας στις ερωτήσεις του Προέδρου της Ερευνητικής Επιτροπής για την έκρηξη στη ναυτική βάση Ευάγγελος Φλωράκης Πόλυ Πολυβίου.
Απαντώντας σε σχετική ερώτηση του κ. Πολυβίου, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας συμφώνησε ότι τόσο ο πρώην Υπουργός Εξωτερικών όσο και ο πρώην Υπουργός Αμυνας αλλά και ο πρώην Αρχηγός της ΕΦ έχουν ευθύνη, έστω πολιτική, για το συμβάν στο Μαρί.
Ο κ. Πολυβίου παρατήρησε ότι το Υπουργικό Συμβούλιο, το αρμόδιο συνταγματικό όργανο, γι’ αυτού του είδους αποφάσεις, ενημερώθηκε για την κατάσχεση του φορτίου όχι όμως για τον τόπο φύλαξης του φορτίου στο Μαρί. «Εδώ τους κάμνετε μια ενημέρωση πριν εκφορτωθεί το υλικό, τους λέτε ότι θα γίνει και άλλη σύσκεψη για να ληφθούν αποφάσεις και αυτό δεν γίνεται, γιατί κύριε Πρόεδρε;» ρώτησε, με τον Πρόεδρο να απαντά ότι το Υπουργικό Συμβούλιο μετά την ενημέρωση, συγκατένευσε στη θέση ότι εφόσον το φορτίο αυτό δεν είναι επικίνδυνο μπορεί να το κατεβάσουμε ως Κυπριακή Δημοκρατία στο έδαφος μας.
«Από ‘κει και πέρα, επαναλαμβάνω, σε όλη τη διάρκεια του χρόνου μέχρι τη φονική έκρηξη, δεν ζήτησε κανένας να συνέλθει το Υπουργικό Συμβούλιο διότι θεωρούσαν όλοι ότι δεν υπάρχει σοβαρός κίνδυνος», πρόσθεσε.
Σε παρατήρηση του κ. Πολυβίου ότι στο Υπουργικό Συμβούλιο παρίστανται Υπουργοί και από άλλους τομείς οι οποίοι δεν έχουν ενημέρωση και δεν μπορούν να προβάλουν τυχόν ενστάσεις, όπως για παράδειγμα ο πρώην Υπουργός Εμπορίου ο οποίος ανέφερε ότι δεν γνώριζε τίποτε για το Μαρί και πως αν γνώριζε για το Μαρί θα ήταν αντίθετος (με τη φύλαξη του φορτίου εκεί) αλλά και ο Υπουργός Εσωτερικών στην αρμοδιότητα του οποίου εμπίπτει η Πολιτική Αμυνα και η Επαρχιακή Διοίκηση, ο οποίος θα μπορούσε να εγείρει θέματα σχετικά με τη γειτνίαση κοινοτήτων κλπ, αλλά και πως πέραν της συνταγματικής του υποχρέωσης να συγκαλέσει Υπουργικό Συμβούλιο, με το να μην συγκαλέσει το Υπουργικό, ο Πρόεδρος στέρησε από τον εαυτό του τη συνεισφορά άλλων Υπουργών που ενδεχομένως να είχαν απόψεις για το θέμα και πιο εξειδικευμένη γνώση από τη δική του, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ανέφερε πως «οι Υπουργοί ήταν ελεύθεροι όταν έμαθαν ότι είναι το Μαρί, και ο κ. Συλικιώτης και ο κ. Πασχαλίδης» να καταθέσουν την άποψή τους.
«Δηλαδή εκ των υστέρων η σοφία είναι κάπως αχρείαστη» πρόσθεσε, υποδεικνύοντας πως αν ο κ. Πασχαλίδης είπε στον κ. Πολυβίου αυτό το πράγμα, «ο κ. Πασχαλίδης είχε, όπως και όλοι οι Υπουργοί, τέτοια σχέση με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, που κάλλιστα και εντός και εκτός Υπουργικού Συμβουλίου αδόκητα» μπορούσαν να θέσουν θέματα για να ληφθούν υπόψη.
«Κατά συνέπεια ο κ. Πασχαλίδης και ο κ. Συλικιώτης θα μπορούσαν πολύ εύκολα, οποιαδήποτε στιγμή, στη διάρκεια όλου αυτού του χρόνου να πουν, ‘μα τι κάμνουμε καλέ, είναι κοντά στο σταθμό της ΑΗΚ’» συμπλήρωσε ο Πρόεδρος, επαναλαμβάνοντας σε αυτό το σημείο ότι «υπήρξε υποτίμηση της επικινδυνότητας του φορτίου, από όλους τους παράγοντες και πρώτα απ’ όλα από τους στρατηγούς».
Στη συνέχεια ο κ. Πολυβίου αναφέρθηκε στην ημερομηνία 23 Νοεμβρίου του 2009 επιστολή από το Υπουργείο Αμυνας προς το Υπουργείο Εξωτερικών όπου αναφέρεται ότι το ΓΕΕΦ επισημαίνει τους κινδύνους από υπαίθρια εναποθήκευση του κατασχεθέντος υλικού και ρώτησε τον Πρόεδρο δεδομένου του ότι το ΓΕΕΦ κρίνει το θέμα πολύ σοβαρό και ανησυχεί ιδιαίτερα από την παρατεταμένη υπαίθρια αποθήκευση του φορτίου, αν ο ίδιος λάμβανε αυτή την επιστολή τι θα έκανε.
«Θα έπαιρνα άμεσα μέτρα, ανεξαρτήτως των εξόδων, αμέσως, πρώτα πρώτα θα ρωτούσα τους ειδικούς πώς φυλάσσονται τα υλικά του φορτίου» απάντησε ο Πρόεδρος Χριστόφιας, υποδεικνύοντας πως καθώς ο ίδιος δεν μπορεί να γνωρίζει τα πάντα, ζητά πάντοτε τις συμβουλές των ειδικών. «Θα ζητούσα από τους ειδικούς να μου πουν πώς διασφαλίζουμε την ασφάλεια του φορτίου» συμπλήρωσε.
ΤΟ ΥΠΕΞ ΚΑΙ Ο ΣΚΑΝΔΑΛΙΣΜΟΣ
Σε ερώτηση του Προέδρου της Επιτροπής κατά πόσο ο κ. Μάρκος Κυπριανού που ήταν ΥΠΕΞ και ο οποίος ανέφερε ότι η πολιτική κατεύθυνση ερχόταν από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, αναφερόταν σε σύσκεψη της 31ης Αυγούστου 2009 όπου, για οποιουσδήποτε λόγους, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε τρεις φορές ότι η πολιτική της Κυβέρνησης και η διαβεβαίωση του είναι ότι (το φορτίο) θα παραμείνει στην Κύπρο μέχρι να μπορεί να επιστραφεί στη Συρία ή στο Ιράν και κατά πόσο η διαβεβαίωση αυτή, έστω και αν δεν υπήρχε πρόθεση να επιστραφεί το φορτίο στη Συρία, ήταν διπλωματικός ελιγμός, ήταν συνάμα και ένα πλαίσιο πολιτικής που εγκλωβίζει άλλους κυβερνητικούς φορείς, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε ότι «ο κ. Μάρκος Κυπριανού, και γνώριζε πολύ καλά, ότι ο Πρόεδρος μ’ εκείνο τον πολιτικό ελιγμό, λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση που επικρατούσε στη διεθνή σκηνή και τους κινδύνους για το Κυπριακό που προέρχονταν από τη στάση της Συρίας, η οποία σταδιακά απομακρυνόταν από την Κύπρο, και είπα μάλιστα στον κ. Ασσαντ δυο φορές ότι η Κύπρος είναι υποχρεωμένη να υλοποιήσει τα ψηφίσματα του ΣΑ».
«Αρα υπαινίσσομαι ότι η Κύπρος θα μπορούσε να παραδώσει αυτό το φορτίο στη Συρία αν και εφόσον το ΣΑ είχε άρει το εμπάργκο, διαφορετικά δεν θα το παρέδιδε όπως και δεν το παρέδωσε».
Ο Πρόεδρος Χριστόφιας επανέλαβε σε αυτό το σημείο ότι η Κυβέρνηση είχε καταβάλει προσπάθειες το φορτίο να μην φτάσει καν στην Κύπρο και πως αυτό έγινε μετά από μεγάλες πιέσεις, σημειώνοντας ότι «ο Πρέσβης των ΗΠΑ χρησιμοποίησε ακόμα και το όνομα του Μπαράκ Ομπάμα» ως πίεση για να κατασχέσει το φορτίο η Κυπριακή Δημοκρατία.
«Επαναλαμβάνω όμως, ναι, ήταν ένας πολιτικός ελιγμός» είπε, υποδεικνύοντας ότι η Συρία ήταν μεγάλος παίχτης ο οποίος μαζί με την Αίγυπτο υπέβαλλαν ενστάσεις στην αποδοχή του ψευδοκράτους στον Οργανισμό για την Ισλαμική Διάσκεψη. «Σταδιακά όμως η Συρία χαλάρωσε τη θέση της και ήμουν υποχρεωμένος να δώσω κάποιες διπλωματικού τύπου διαβεβαιώσεις στον Πρόεδρο της Συρίας» συμπλήρωσε.
Ο Πόλυς Πολυβίου παρατήρησε ότι με το να διαβεβαιώσει ο Πρόεδρος τον Πρόεδρο της Συρίας ότι το φορτίο θα παραμείνει στην Κύπρο, αυτό, έστω κι αν ήταν πολιτικός ελιγμός, σημαίνει ότι ο Πρόεδρος δεσμεύτηκε ότι το φορτίο θα παραμείνει στην Κύπρο χωρίς να καταστραφεί, αναφέροντας παράλληλα πως «επομένως το μεμπτό της διαβεβαίωσης είναι ότι δόθηκε, καθώς ουσιαστικά η διαβεβαίωση ήταν ότι όχι μόνο δεν θα δοθεί το φορτίο στην Αμερική ή στη Δύση αλλά και ότι δεν θα καταστραφεί», που είχε σαν συνέπεια την παραμονή και μη καταστροφή του φορτίου υπό τις γνωστές συνθήκες φύλαξης για περίπου ένα χρόνο, με τον Πρόεδρο να απαντά ότι η Συρία όπως και το Ιράν συμφώνησαν τελικά είτε να καταστραφεί είτε να πωληθεί το φορτίο.
«Κατά συνέπεια, δόθηκε η διαβεβαίωση αλλά την ίδια ώρα δουλεύαμε μαζί με τη Συρία έτσι ώστε να αποδεχτεί εφόσον αποδείχτηκε επικίνδυνο το φορτίο την καταστροφή ή την πώληση του, πράγμα το οποίο έγινε» συμπλήρωσε.
Στη συνέχεια ο Πόλυς Πολυβίου αναφέρθηκε στην εισαγωγική δήλωση του Προέδρου της Δημοκρατίας και στην αναφορά του ότι σε επιστολή του κ. Παντελίδη προς τον Πρόεδρο «ότι οι επιτελείς τοποθετήθηκαν υπέρ της καταστροφής λόγω κινδύνων από τις ψηλές θερμοκρασίες κλπ», σημειώνοντας ότι δεν φαίνεται να υπάρχει οποιαδήποτε απόφαση (για καταστροφή του φορτίου) ούτε του Προέδρου αλλά ούτε και του Υπουργικού Συμβουλίου, αλλά γίνεται λόγος στη δήλωση του Προέδρου για συγκατάνευση του, ενώ παράλληλα και ο κ. Παντελίδης στη δική του κατάθεση ανέφερε ότι ο Πρόεδρος δεν είπε τίποτα και ότι το εξέλαβε αυτό ως συγκατάνευση. Παρατήρησε ακόμη ότι δεν υπήρξε γραπτή απόφαση του Προέδρου προς τον κ. Παντελίδη ή οποιονδήποτε άλλο αρμόδιο να προχωρήσει η καταστροφή του φορτίου με αποτέλεσμα το φορτίο να μας μείνει και να γίνει ότι έγινε.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αφού παρέπεμψε στη δήλωση του κ. Παντελίδη στα ΜΜΕ ότι είχε τη συγκατάθεση του Προέδρου να προχωρήσει προς την κατεύθυνση της καταστροφής του φορτίου, είπε ότι «μπορεί να μην είχε γραπτή συγκατάθεση αλλά είχε προφορική συγκατάθεση».
«Το δηλώνω υπεύθυνα» πρόσθεσε ο Πρόεδρος Χριστόφιας εκφράζοντας παράλληλα τη βεβαιότητα ότι αυτό θα το επιβεβαιώσει και ο κ. Παντελίδης κατά την παρουσία του στην Επιτροπή.
Ο Πόλυς Πολυβίου είπε ακολούθως ότι στην περίφημη συνάντηση του Φεβρουαρίου του 2011, υπάρχουν 4 πρακτικά και πως όλα μιλούν για μεγάλο και ταχέως αυξανόμενο κίνδυνο και πως δεδομένου του ότι ο ΥΠΑΜ δεν ενημέρωσε σχετικά τον Πρόεδρο, ότι ο ΥΠΕΞ υπέγραψε δυο επιστολές που εξοργίζουν με την αναφορά να μην γίνει τίποτα, αλλά και ότι μεταξύ Ιανουαρίου και Ιουλίου το ΥΠΕΞ έκαμε μια εσκεμμένη και επιτυχή, δυστυχώς, προσπάθεια να εμποδίσει επιθεώρηση του φορτίου από την Επιτροπή Κυρώσεων του ΣΑ. Ρώτησε δε τον Πρόεδρο κατά πόσο αυτό δεν έχει να κάνει με «ασύγγνωστη αμέλεια των ΥΠΕΞ και ΥΠΑΜ», με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να απαντά ότι συμφωνεί με τον κ. Πολυβίου, να απαντά δηλαδή καταφατικά.
Σε ερώτηση του κ. Πολυβίου αν θα έπρεπε να παυτούν άμεσα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είπε ότι «παύτηκαν, όταν έλαβα γνώση, διότι δεν είχα γνώση ούτε για τις αναφορές της Μόνιμης Αντιπροσωπείας στο ΥΠΕΞ, ούτε για τις οδηγίες του ΥΠΕΞ σχετικά με την Επιτροπή Κυρώσεων, δεν είχα γνώση».
«Δεν ήξερα, έλαβα γνώση εκ των υστέρων», πρόσθεσε ο Πρόεδρος Χριστόφιας.
Ερωτηθείς από τον κ. Πολυβίου γιατί δεν παύτηκε και ο κ. Παντελίδης, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας διερωτήθηκε γιατί να παύσει τον κ. Παντελίδη και κατά πόσο ο ίδιος δικαιούται να παύσει τον κ. Παντελίδη, ο οποίος, όπως είπε, είναι δημόσιος υπάλληλος.
Σε παρατήρηση του κ. Πολυβίου ότι βρίσκει εξωφρενικό το ότι ο κ. Παντελίδης, ο οποίος μετά από δυο συσκέψεις το Σεπτέμβριο του 2010 απέστειλε στον Πρόεδρο δυο σημειώματα, να μην ενημερώσει τον Πρόεδρο για τη σύσκεψη του Φεβρουαρίου του 2011, και πως αν όντως έτσι έγινε τότε πρόκειται για ασύγγνωστη αμέλεια του κ. Παντελίδη, ο Πρόεδρος είπε ότι δεν του το είπε ο κ. Παντελίδης, υποδεικνύοντας ωστόσο ότι στο σημείωμα του κ. Παντελίδη το Σεπτέμβριο του 2010 γίνεται λόγος για κάποιους κινδύνους και όχι για μεγάλους κινδύνους.
«Απ’ εκεί και πέρα επαναλαμβάνω ότι δεν ήταν σε γνώση του Προέδρου της Δημοκρατίας ούτε η σύσκεψη του Φεβρουαρίου του 2011 ούτε η σύσκεψη της 7ης Ιουλίου 2011» συμπλήρωσε.
Ο κ. Πολυβίου ρώτησε τον Πρόεδρο κατά πόσο δέχεται ότι έχουν σοβαρή ευθύνη, έστω πολιτική, ο ΥΠΕΞ, ο ΥΠΑΜ, ο Αρχηγός του ΓΕΕΦ, με τον Πρόεδρο να απαντά και για τις τρεις περιπτώσεις «βεβαίως».
Ο Πρόεδρος της Επιτροπής ρώτησε ακολούθως κατά πόσο δεν είναι οξύμωρο όλοι αυτοί να έχουν ευθύνη και ο πολιτικός τους προϊστάμενος δηλαδή ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να μην έχει ευθύνη, με τον Πρόεδρο να απαντά «πώς θα έχει ευθύνη όταν δεν γνωρίζει;».
«Μα το όλο θέμα της ευθύνης είναι η μη γνώση. ‘Η γνωρίζατε και δεν λάβατε μέτρα ή δεν γνωρίζατε διότι δεν ρωτήσατε, επομένως είτε με βάση τη γνώση ελλείψει αποφάσεων είτε με βάση τη μη γνώση ελλείψει αποφάσεων μπορεί κάποιος να ισχυριστεί ότι ο Πρόεδρος είναι σοβαρά εκτεθειμένος», παρατήρησε ο κ. Πολυβίου με τον Πρόεδρο να δηλώνει ότι ο καθένας μπορεί να το ισχυριστεί αυτό και πως «ισχυρίζονται μάλιστα διάφοροι ότι πρέπει να βρεθεί η κεφαλή του στο πιάτο».
''Οσες φορές έλαβα γνώση δεν μου μίλησε κανείς για σοβαρή επικινδυνότητα του φορτίου. Απ’ εκεί και πέρα επαναλαμβάνω ότι χειρισμοί άλλων δεν μπορούν να βαραίνουν τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας», ανέφερε ο Πρόεδρος Χριστόφιας.
Εμμέσως μπορεί να φέρει θεσμικές ευθύνες αλλά δεν φέρει προσωπικές ευθύνες για την τραγωδία στο Μαρί, δήλωσε σήμερα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Δημήτρης Χριστόφιας κατά τη διάρκεια κατάθεσης του ενώπιον της ερευνητικής επιτροπής που διερευνά το θέμα των πολιτικών ευθυνών.
Στο πέρας της διαδικασίας και κατά την έξοδο του Προέδρου Χριστόφια από την αίθουσα δημιουργήθηκε αναστάτωση στην αίθουσα με τους συγγενείς των θυμάτων να απευθύνονται φορτισμένοι προς τον Πρόεδρο ζητώντας απαντήσεις. Αφού αναχώρησε ο Πρόεδρος Χριστόφιας αστυνομικοί προσπάθησαν να συλλάβουν τον γιό του θύματος της έκρηξης Διοικητή Ναυτικού Αντρέα Ιωαννίδη Νικόλα κάτι που απέτρεψε ο Πρόεδρος της ερευνητικής επιτροπής Πόλυς Πολυβίου.
Απευθυνόμενος προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κατά τη διάρκεια της διαδικασίας ο κ. Πολυβίου έθεσε το ερώτημα «κατά πόσο αυτό που προκύπτει δεν είναι μια αποτυχία του συστήματος, είναι η μη ύπαρξη συστήματος και η άρνηση ανάληψης οποιασδήποτε ευθύνης έστω και μία ίντζα».
«Οταν δηλαδή κ. Πρόεδρε μας είπε η κ. Κανάρη η οποία είναι η Διευθύντρια του Κρατικού Χημείου ότι 'ένα τηλεφώνημα να μου έκαναν εγώ θα τους το ανέλυα εντός δύο ημερών και θα έλεγα άμεσα να γίνει εκκένωση'», είπε ο κ. Πολυβίου, προσθέτοντας, όταν την ημέρα της καταστροφής η Δημοκρατία έφερε δύο συνεργεία ένα από τις βάσεις και ένα από την Ελλάδα που εντός τριών ωρών έφεραν αποτελέσματα.
Oταν, είπε, στις 7 και 8 Ιουλίου είχαμε υπηρεσιακούς να συσκέπτονται για να δουν αν θα ραντίσουν με θαλάσσιο νερό ή με άλλο νερό και να κάνουν προσφορές και μελέτες, αυτά δηλούν την ανυπαρξία του συστήματος και γι αυτό, θα έλεγε κάποιος, ευθύνεται ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας όσο καλοπροαίρετος και ανθρωπιστής να είναι.
«Με συγχωρείτε πάρα πολύ, αυτά καταδεικνύουν την ύπαρξη ενός λανθασμένου και στρεβλωμένου συστήματος, το οποίο δημιουργήθηκε με τα χρόνια», απάντησε ο Πρόεδρος Χριστόφιας, «όχι την ανυπαρξία», προσθέτοντας ότι καταδεικνύουν «την ύπαρξη συστήματος το οποίο πρέπει να αλλάξει». Ανέφερε επίσης ότι «έκανα προσπάθειες, η φιλοσοφία μου είναι να αλλάξει», συμπληρώνοντας όμως ότι «είναι πάρα πολύ δύσκολο. Σας διαβεβαιώ είναι πάρα πολύ δύσκολο».
«Δεν μέμφομαι τώρα ολόκληρη την Δημόσια Υπηρεσία», ανέφερε ο Πρόεδρος. Υπάρχουν είπε, άνθρωποι οι οποίοι δίνουν τη ψυχή τους, που σκοτώνονται στη δουλειά, που δουλεύουν νυχθημερόν, αφοσιωμένοι στο καθήκον προσθέτοντας από την άλλη ότι υπάρχουν και άνθρωποι οι οποίοι δεν το πράττουν.
Και υπάρχει και ευθυνοφοβία, είπε, αναφέροντας ότι μόλις εκλέγηκε Πρόεδρος συγκάλεσε μια ευρεία σύσκεψη διευθυντικών στελεχών με τη συμμετοχή Γενικών Διευθυντών ζητώντας τους «αναλάβετε ευθύνες και να πείσετε και τους πιο κάτω από εσάς, τμηματάρχες, να αναλαμβάνουν ευθύνες για να λειτουργήσει κανονικά το κράτος».
«Δεν είναι λίγα τα όσα μπορούσαν να γίνουν και δεν έγιναν», ανέφερε, προσθέτοντας επίσης ότι «δεν είναι λίγα τα οποία έγιναν ένεκα πολιτικών αποφάσεων, σκοπιμοτήτων». Εν πάση περιπτώσει, ανέφερε, «εδώ έχουμε απώλεια ανθρώπινων ζωών και κάποιων αποφάσεων πολύ πιο σοβαρών από ότι άλλες αποφάσεις προηγούμενων Κυβερνήσεων».
Ο Πρόεδρος της Ερευνητικής Επιτροπής εξέφρασε τη θέση ότι «η αποτυχία και η ολιγωρία και η αναποτελεσματικότητα δεν ήταν τόσο των δημοσίων υπαλλήλων αλλά ήταν κυρίως και των πολιτικών τους προϊστάμενων», προσθέτοντας ότι «εδώ μιλούμε για δύο πολύ σημαντικούς Υπουργούς, τον Υπουργό Εξωτερικών και τον Υπουργό Αμυνας που για δυόμισι χρόνια όπως λέτε εσείς, δεν σας ενημέρωσαν, αντάλλασσαν επιστολές, έκαναν αναποτελεσματικές συσκέψεις, έδιναν οδηγίες να μην αλλάξει το θέμα λόγο πολιτικών λόγων και οδηγηθήκαμε στο σφαγιασμό δεκατριών ανθρώπων».
Ο κ. Πολυβίου αναφέρθηκε επίσης στην Εκθεση Πεπραγμένων της Γενικής Ελέγκτριας του 2009, η οποία παραδόθηκε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας το Δεκέμβριο του 2010 και ρώτησε τι έγινε με τη ‘σαφέστατη’ όπως ανέφερε προειδοποίηση της Γενικής Ελεγκτρίας για το θέμα.
Απαντώντας ο Πρόεδρος Χριστόφιας ανέφερε ότι «ο κ. Παντελίδης ο Διευθυντής του Διπλωματικού Γραφείου του Προέδρου της Δημοκρατίας ανέλαβε δράση από προηγούμενα αλλά και εκείνη τη στιγμή ζήτησε ο ίδιος να γίνει σύσκεψη». Τη σύσκεψη αυτή που ζήτησε να γίνει, είπε, «ο Υπουργός Εξωτερικών θεώρησε ότι πρέπει να τη συγκαλέσει ο ίδιος, μπορεί να θεώρησε ότι ήταν υπέρβαση εξουσιών διότι είναι πολιτικός προϊστάμενος του κ. Παντελίδη», προσθέτοντας ότι «έγινε η σύσκεψη με τα γνωστά δεδομένα».
«Κατά συνέπεια ελήφθη υπόψη η έκθεση της κ. Γιωρκάτζη», είπε.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ανέφερε επίσης ότι «όλες οι εκθέσεις της Γενικής Ελέγκτριας, είναι παράδοση της Κυβέρνησης, διαβιβάζονται στους Υπουργούς και όλα τα ζητήματα που έχουν σχέση με αυτή συζητούνται και στο Υπουργικό Συμβούλιο και βεβαίως και οι εκθέσεις και οι γνωματεύσεις της Επιτρόπου Διοικήσεως». Πρόσθεσε ότι «πολύς χρόνος αφιερώνεται για να κάνουν την αυτοκριτική τους οι Υπουργοί και να δηλώσουν ποια μέτρα θα πάρουν».
Απάντησε αρνητικά σε ερώτηση κατά πόσο έγινε ανεξάρτητα από τη συνάντηση του Φεβρουαρίου που έγινε, οποιαδήποτε άλλη συζήτηση, παρουσία του, γι αυτό το θέμα.
Ο κ. Πολυβίου αναφέρθηκε σε μαρτυρία που άκουσε η επιτροπή από διάφορους διπλωμάτες λέγοντας ότι «μας μεταδόθηκε το μήνυμα από τις Βρυξέλλες ότι η Κυπριακή Δημοκρατία δεν συνεργάστηκε στον απαιτούμενο βαθμό με τους εταίρους της κυρίως την Αγγλία τη Γαλλία και τη Γερμανία».
Γνωρίζω, είπε, «ότι δεν εστάλη επίσημη επιστολή αλλά υπήρχαν αναφορές τόσο του Σολάνα όσο και άλλων στην Ευρώπη το Φεβράρη του 2009 ότι 'εμείς είμαστε στη διάθεση της Κυπριακής Δημοκρατίας να προσφέρουμε όποια βοήθεια θέλει».
«Τεχνική βοήθεια», διευκρίνισε ο Πρόεδρος.
«Δεν υπήρξε επίσημη από πλευράς Γαλλίας, Βρετανίας ή και ΕΕ ετοιμότητα να παραλάβουν το φορτίο», τόνισε, προσθέτοντας ότι «έχω διαβάσει τη δήλωση του σχετικού διπλωμάτη».
Ανέφερε ότι ο Υπατος Αρμοστής της Βρετανίας σε πολλές συναντήσεις που είχε με τον κ. Παντελίδη εξέφρασε τη διαφωνία του με τη θέση που έχει εκφρασθεί ότι η Κυπριακή Δημοκρατία ολιγώρησε.
«Και η Βρετανία και η Γαλλία και οι Ηνωμένες Πολιτείες - όλοι αυτοί, εξήραν τους χειρισμούς της Κυπριακής Δημοκρατίας και κανείς δεν είπε ότι 'είμαστε έτοιμοι να παραλάβουμε το φορτίο'», είπε ο Πρόεδρος Χριστόφιας, προσθέτοντας ότι «ο Γάλλος ο Πρέσβης ρώτησε 'μα αυτό που γράφεται στον Τύπο περί ετοιμότητας της Γαλλίας δεν υπάρχει’ και ότι μπορούν οι ειδικοί της Εθνικής Φρουράς, οι οποίοι έχουν εκπαιδευτεί στη Γαλλία να χειριστούν το θέμα».
«Δεν υπήρξε από πλευράς καμίας χώρας, επαναλαμβάνω, ετοιμότητα να παραλάβει το φορτίο», τόνισε.
«Σε όλα τα ζητήματα που αφορούν κυρώσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας έχουν σχέση με τα Ηνωμένα Εθνη και η Κύπρος είναι υποχρεωμένη πρώτα απ' όλα - και οποιαδήποτε χώρα μέλος της ΕΕ - να λογοδοτήσει στα Ηνωμένα Εθνη και στην Επιτροπή Κυρώσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών», είπε, προσθέτοντας ότι «κατά συνέπεια η ΚΕΠΠΑ είναι κάτι αλλά δεν μπορεί οι Πρέσβεις, εκπρόσωποι εκεί τόσο ελεύθερα να τοποθετούνται απέναντι στην Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία με βάση τις δηλώσεις των μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας και της Επιτροπής Κυρώσεων, έχει ενεργήσει πολύ ορθά και με τον ενδεδειγμένο τρόπο».
Ο κ. Πολυβίου έθεσε υπόψη του Προέδρου πληροφορία ότι ο Συνταγματάρχης Γεωργιάδης κυρίως την πρώτη περίοδο πριν την εκφόρτωση και αμέσως μετά τον επισκεπτόταν κατευθείαν στο Προεδρικό και τον ενημέρωνε για την κατάσταση ή το περιεχόμενο του φορτίου, αν ήταν επικίνδυνο, κάπως επικίνδυνο κτλ, στην οποία ο Πρόεδρος απάντησε αρνητικά.
Ερωτηθείς αν αληθεύει αυτή πληροφορία ο Πρόεδρος Χριστόφιας είπε «βεβαίως δεν αληθεύει».
«Δεν ξέρω πότε ήρθε, πόσες φορές ήρθε και ποιον είδε ο κ. Γεωργιάδης», υπογράμμισε.
Αφού ανέφερε ότι η Αστυνομία έχει ελέγξει και επιβεβαιώσει τη γνησιότητα συγκεκριμένου πρακτικού ημερομηνίας 6/2/2009 σύσκεψης που πραγματοποιήθηκε στο Προεδρικό ο κ. Πολυβίου είπε ότι στο πρακτικό αναφέρεται ότι «ο Αρχηγός ΓΕΕΦ συμπλήρωσε πως έχει ήδη γίνει μια προκαταρκτική έρευνα και έχει εξευρεθεί ασφαλής χώρος στον οποίο τα εμπορευματοκιβώτια θα μπορούσαν να φυλαχθούν» πρόσθεσε ότι σύμφωνα με τον ίδιο το Στρατηγό Μπισμπίσκα, ο οποίος κατέθεσε επίσης στην επιτροπή « ‘αυτό δεν το είπα και πως θα μπορούσα να το πω στις 6 Φεβρουαρίου 2009 προτού αποφασιστεί η τελική τύχη του φορτίου’».
Αρνείται, είπε ο κ. Πολυβίου, «ότι έγινε αυτή η αναφορά και λέει ότι θυμάται μια σύσκεψη στο Προεδρικό αλλά έφυγε νωρίς και μετά παρέμειναν οι πολιτικοί μόνοι τους».
«Το θυμάται μια σύσκεψη στο Προεδρικό δεν μου αρέσει καθόλου, έλαβε μέρος στη σύσκεψη καθηκόντως ως Αρχηγός της Εθνικής Φρουράς δεν μπορεί να μην ήταν έτσι», απάντησε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, προσθέτοντας ότι «με όλο το σεβασμό στον κ. Μπισμπίκα δεν μπορεί να αμφισβητεί τον πρακτικογράφο, τον γνωρίζω πολύ καλά τον πρακτικογράφο, είναι ένας εντιμότατος νεαρός δημόσιος υπάλληλος και όσα αποτυπώνει είναι η πραγματικότητα». Υπογράμμισε ότι «δεν δέχομαι αυτή τη διάψευση του κ. Μπισμπίκα με όλο το σεβασμό».
Οσον αφορά στο πρακτικό αυτό ο κ. Πολυβίου ανέφερε έχει λεχθεί τόσο από τον κ. Ιάκωβο Γεωργίου όσο και από τον κ. Παντελίδη ότι το βρήκαν στο χώρο του Γραφείου του Προέδρου της Δημοκρατίας μετά την έκρηξη, προσθέτοντας ότι ίσως τα άτομα τα οποία είχαν συμμετάσχει στη σύσκεψη δεν είχαν λάβει το πρακτικό.
«Σας το είχε δώσει ο κ. Γεωργίου για έλεγχο αλλά εσείς δεν το επιστρέψατε και έμεινε στο γραφείο σας μέχρι και μετά την έκρηξη οπόταν και ανευρέθη», είπε.
«Είχε αντίγραφο ο κ. Γεωργίου όπως και πολλά άλλα πρακτικά. Υπήρχε και στο γραφείο μου, υπήρχε και στο δικό του», απάντησε ο Πρόεδρος Χριστόφιας.
«Το πρακτικό ήταν ευθύνη του διπλωματικού γραφείου να το δώσει, όχι δική μου ευθύνη, στέλνω εγώ πρακτικά;», διερωτήθηκε.
Ο κ. Πολυβίου είπε ότι για τον ίδιο υπάρχουν δύο ειδών ευθύνες, υπάρχει η θεσμική ευθύνη και η προσωπική που απορρέει από εμπλοκή με ένα θέμα που μπορεί να φέρει κάποιος.
«Τη θεσμική ευθύνη, κ. Πρόεδρε, για όλα αυτά, για την ανεπάρκεια των συστημάτων, για τους λανθασμένους χειρισμούς, για τα έκδηλα λάθη των Υπουργών, για όλα αυτά κ. Πρόεδρε δέχεστε θεσμική ευθύνη ως Πρόεδρος του κράτους και προϊστάμενος της Κυβέρνησης;» ρώτησε.
«Εμμέσως, έχω ευθύνη, λογικά και φυσιολογικά, όπως ο κάθε Πρόεδρος για πράξεις και παραλείψεις των Υπουργών του, του μηχανισμού ευρύτερα, εμμέσως, ασφαλώς», απάντησε ο Πρόεδρος Χριστόφιας.
«Δέχεστε κ. Πρόεδρε προσωπική, άμεση ευθύνη για την τραγωδία που έγινε;», τον ρώτησε ο κ. Πολυβίου για να λάβει την απάντηση ότι «όχι δεν δέχομαι τέτοια ευθύνη, με όλο το σεβασμό».
Μετά από σύντομη διακοπή ο κ. Πολυβίου έθεσε κάποιες συμπληρωματικές ερωτήσεις προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Απαντώντας σε σχετική ερώτηση ο Πρόεδρος Χριστόφιας είπε ότι δεν υπήρχε ειδικός λόγος που δεν επισκέφθηκε ποτέ τη βάση τα τελευταία τρεισήμισι χρόνια.
Ο Πρόεδρος της ερευνητικής επιτροπής έθεσε επίσης το ερώτημα ότι «μας είπατε ότι αν γνωρίζατε ότι θα είχαν τοποθετηθεί στο Μαρί και ότι ο σταθμός ήταν δίπλα θα είχατε ένσταση, εγείρει το θέμα τουλάχιστον, γιατί το κάνατε αυτό εφόσον δεν έχετε κατά τον ισχυρισμό σας γνώση της επικινδυνότητας του φορτίου»;
«Υποτίθεται ότι αυτά ήταν πυρομαχικά, ήταν πολεμικό υλικό» ανέφερε ο Πρόεδρος Χριστόφιας προσθέτοντας ότι «για κάθε ενδεχόμενο κατά τη δική μου άποψη έπρεπε να μείνουν μακριά από χώρους όπου θα υπήρχε έστω και ο παραμικρός κίνδυνος για λόγους ασφάλειας». Βλέπετε, είπε, «από την πρώτη σύσκεψη που έγινε έθεσα το θέμα της ασφάλειας».
Ο Πρόεδρος Χριστόφιας ρωτήθηκε επίσης πως αντιλήφθηκε τη φράση ‘λόγω κάποιων κινδύνων’ σε πρακτικό ημερομηνίας 6/9 πρακτικό του κ. Παντελίδη
Λέγονταν διάφορα, περί κινδύνων που προέρχονται από την έκθεση στον ήλιο, έτσι το αντιλήφθηκα, είπε.
«Δεν θεώρησα ότι βρισκόμασταν μπροστά στη δυνατότητα ή την πιθανότητα άμεσα έκρηξης όμως γι αυτό παρόλα αυτά έδωσα τη συγκατάθεση μου στον κ. Παντελίδη να προχωρήσουν στο διαχωρισμό και την καταστροφή των υλικών που προκαλούσαν τους όποιους ή τους κάποιους κινδύνους» ανέφερε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας.
«Δεν ρωτήσατε τι είναι αυτοί οι κάποιοι κίνδυνοι; ούτως ώστε να ληφθούν άμεσα ή σύντομα τα αναγκαία μέτρα», του είπε ο κ. Πολυβίου, διερωτούμενος «ήταν αρκετή από εσάς μια συγκατάνευση, δεν έπρεπε να δοθούν οδηγίες ‘καταστρέψετε τα’;», προσθέτοντας ότι «δεν έγινε τίποτα απολύτως για ουσιαστικά δέκα μήνες».
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ανέφερε ότι «συμφωνώ μαζί σας ότι έπρεπε να γίνει κάτι», προσθέτοντας ότι «οι κίνδυνοι ήταν από την αλλοίωση της πυρίτιδας».
Ωστόσο, ανέφερε ότι «και εκ των προτέρων και εκ των υστέρων ιδιαίτερα την ημέρα του μεγάλου κακού ο Αρχηγός της Εθνικής Φρουράς μου είπε ότι είχαμε την εντύπωση κ. Πρόεδρε, ενώπιον του Προέδρου της Βουλής, ότι η πυρίτιδα δεν εκρήγνυται».
Συμπλήρωσε ότι φάνηκε «εκ των υστέρων όταν το Χημείο του Κράτους έκανε την ανάλυση ότι υπήρχε μέσα στην πυρίτιδα, ανακατεμένο υλικό το οποίο εκρήγνυται νιτρογλυκερίνη».
Μάλιστα, πρόσθεσε ο Πρόεδρος Χριστόφιας, «όταν ερωτήθηκε ο κ. Γεωργίαδης είπε μπορούμε να βάλουμε σε ένα – όπως το είπε - κιούγκι την πυρίτιδα και να καεί χωρίς να προκαλέσει περιβαλλοντικά προβλήματα».
Το γεγονός ότι δεν ήταν γνωστό τι ακριβώς περιείχε δείχνει μία ολιγωρία και ανεπάρκεια του συστήματος τρομακτική, ανέφερε ο κ. Πολυβίου για να λάβει την απάντηση «με συγχωρείτε αυτό δεν είναι ευθύνη του Προέδρου της Δημοκρατίας, εκείνοι που ήταν υπεύθυνοι για να μας πουν το περιεχόμενο του φορτίου μας είπαν ότι ‘είναι πυρίτιδα’ και ότι δεν είναι επικίνδυνη η πυρίτιδα».
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας συμφώνησε με δήλωση του κ. Πολυβίου ότι οι ευθύνες αυτών που είχαν την αρμοδιότητα να πράξουν κάτι και δεν το έκαναν είναι ασήκωτες.
Απάντησε αρνητικά σε ερώτηση κατά πόσο είχε οποιαδήποτε προσωπική επαφή με τον Υπαρχηγό το Σάββα Αργυρού.
«Μας αναφέρετε για τις ανεπάρκειες του συστήματος, μας αναφέρετε για την ανθεκτικότητα αυτού του συστήματος και τις αποστεωμένες δομές, ακριβώς γι αυτό το λόγο δεν ήταν λόγοι γιατί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας σε ένα θέμα σημαντικό που αφορούσε ζωές νεαρών ναυτών και πυροσβεστών δεν έπρεπε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ως η ανωτάτη αρχή, ως ο συντονιστής των εργασιών του κράτους, ως ο προστάτης του Συντάγματος, δεν έπρεπε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να αναλάβει την ευθύνη συντονισμού του έργου εξουδετέρωσης του κινδύνου και εφόσον αυτό δεν έγινε δεν πρέπει τώρα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να αναλάβει ευθαρσώς και ευθέως την ευθύνη;», τον ρώτησε ο Πρόεδρος της ερευνητικής επιτροπής.
«Υπήρξε υποτίμηση των κινδύνων από τους αρμόδιους να διαπιστώσουν τους κινδύνους», ανέφερε ο Πρόεδρος Χριστόφιας, προσθέτοντας ότι «οι αναφορές προς εμένα ήταν ότι ο κίνδυνος είναι μικρός ή αν θέλετε μπορούν αυτά τα εμπορευματοκιβώτια να φυλαχθούν σε κατοικημένη περιοχή, κατά συνέπεια γιατί εγώ πρέπει να αναλάβω την ευθύνη»;
Στο πέρας των ερωτήσεων ο Πρόεδρος Χριστόφιας δήλωσε ότι ήταν τιμή του να καταθέσει στην επιτροπή και ευχήθηκε «να λάμψει η αλήθεια και όσοι μέσα από τις συνταγματικές, νομικές και δικαστικές (διαδικασίες) βρεθούν ένοχοι να κριθούν όχι απλώς συναισθηματικά αλλά επαναλαμβάνω με βάση το νόμο και την τάξη».
ΠΗΓΗ:ΚΥΠΕ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου